EPDK koordinatörlüğünde, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) ve Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği Derneği (GAZBİR) iş birliğiyle bu yıl 3.’sü düzenlenen ‘Enerjide Ar-Ge Çalıştayı’, 19 Aralık Salı günü Ankara’da gerçekleştirildi. Üniversite ve teknokentleri, elektrik ve doğalgaz dağıtım şirketleriyle buluşturan etkinlikte bu sene bir ilk olarak Ar-Ge Başarı Ödülleri de sahiplerini buldu.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) koordinatörlüğü ile Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Çeçen ve Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği Derneği (GAZBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Arslan’ın ev sahipliğinde düzenlenen “3. Enerjide Ar-Ge Çalıştayı”nda elektrik ve doğalgaz dağıtım şirketlerinin yeni piyasadaki rolü ve Ar-Ge öncelikleri masaya yatırıldı. Sektörden yaklaşık 400 profesyonel ve akademisyenin gün boyunca paneller ve ikili görüşmelerde bir araya geldiği çalıştayda, enerji sektöründe Ar-Ge faaliyetleri üzerine bilgi paylaşımında bulunuldu.
Bu yıl ilk kez verilen Ar-Ge Başarı Ödülleri’nin de sahiplerini bulduğu etkinliğin açılış konuşmalarını T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez, EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, ELDER Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Çeçen ve GAZBİR Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Arslan yaptı.
T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez: “Milli Enerji ve Maden Stratejimiz kapsamında yerlilikte Ar-Ge’ye özel bir önem veriyoruz”
T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez açılış konuşmasında şunları söyledi: “Milli enerji ve maden stratejimizde, YEKA ihale modelindeki en önemli parça yerlilik. Ve bu yerliliğe eklenen yerli Ar-Ge projeleri. Ar-Ge ülkemizde son yıllarda devletimiz teşvikiyle eskiye nazaran oldukça ileri bir seviyeye geldi. 2000’li yıllarda hatta öncesinde Ar-Ge’ye harcanan para toplam Gayri Safi Yurtiçi Hasılamızın 10 bin de 4’ü idi. Uzun yıllar hiç olmazsa %1’e ulaşalım dendi ve geçtiğimiz yıl %’1’e yaklaştık. Ama sektör olarak %1’e yaklaşmak için daha çok çalışmamız gerekiyor. Her ne kadar elektrik ve doğalgaz dağıtım şirketlerimizin Ar-Ge’ye ayıracakları bütçe, işletme giderleri bütçesinin %1’i kadar demiş olsak da bu alanlar dünyaya bakıldığında toplam GSYİH’ye kıyasla yapılıyor.” Ar-Ge konusunda üniversiteler ile iş birliğinin önemine değinen Dönmez sözlerine şöyle devam etti: “Üniversitelerde Ar-Ge’de en çok odaklanılan konunun güneş ve rüzgar olduğuna şahit olduk. Bu kaynakların ardından verimlilik alanında da birçok üniversitenin çalıştığını, daha sonra pil ve elektrikli araçlar ile ilgili konulara önem verildiğini gözlemledik. Bizim yaptığımız ankette 244 milyon TL’lik bir harcama incelenmiş durumda. Üniversiteler özelinde tam olarak ayrıştırılamasa da en çok harcama 80 milyon TL üzerinde bir Ar-Ge harcaması ile güneşte yapılmış. Rüzgarda 40 milyon TL civarında Ar-Ge yapılmış. Pil teknolojilerinde de (elektrikli araçları da dahil ederek), 30 milyon TL civarında bir harcama gözüküyor.”
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz çalıştayda yaptığı konuşmasında şöyle konuştu: “Türkiye büyüdükçe doğalgaz ve elektrik kullanımı da doğru orantılı olarak artıyor. Ülkemizin gelişmesi ile birlikte elektrik ve doğalgaz şebekesinin daha iyi bir seviyeye ulaşması -yani büyürken gelişmesi, gelişirken de etkin bir sisteme dönüşmesini- sağlayabileceğimize inanıyorum. Elektrik ve doğalgaz dağıtım sistemimizin altyapısının uluslararası kalite standartları düzeyine ulaştırılması, yerlilik oranının artırılması, kayıpların ve maliyetlerinin düşürülmesi gibi hedefler doğrultusunda Kurum olarak elektrik ve doğalgaz iletim ve dağıtım şirketlerine Ar-Ge bütçeleri tahsis ettik. 2014 yılından itibaren Ar-Ge başvurularından Kurumumuz Ar-Ge Komisyonu tarafından kabul edilen ve tamamlanan projelere bakıldığında bu hedefler doğrultusunda çok yol aldığımızı söyleyebilirim. Kurum olarak bugüne kadar elektrik ve doğal gaz dağıtım şirketlerinin sunduğu 369 projeden 137’sini kabul ettik ve 32 tanesi sonuçlandı. Kurumumuzca 2014 yılından bugüne kadar kabul edilen tüm projelerin yaklaşık maliyeti 111 milyon liraya ulaştı.”
ELDER Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Çeçen: “Elektrik dağıtım sektörü olarak müşterilerimizin sürdürülebilir memnuniyetinden emin olmak adına teknolojinin sunduğu imkanlardan en üst düzeyde faydalanmak için Ar-Ge’ye büyük önem veriyoruz. İçinde bulunduğumuz tarife dönemi için teknoloji yatırımlarına ayırdığımız 20 Milyar TL’lik yatırımın 203 Milyon TL’sini Ar-Ge’ye yatırımları oluşturuyor.”
ELDER olarak Ufuk 2020 kapsamında Avrupa Birliği’nden hibe almaya hak kazanmış olan iki proje yürüttüklerini belirten Çeçen, “Bu yıl sonunda tamamlanacak olan Smarter EMC2 projesi ile mevcut elektrik şebekesine yenilenebilir enerji kaynaklarını teknolojiyi kullanarak entegre ederken, 2019’da tamamlanacak olan PeakApp projesi ile tüketicilerin mobil uygulama üzerinden elektrik tüketimlerini takip etmelerine imkan vererek enerji tasarrufuna teşvik etmiş olacağız. Peakapp ile kullanıcılarımız telefonlarından elektrik tüketim değerlerini görüp diğer tüketiciler ile kıyaslayabilirken tasarruf fırsatlarını da görebilecekler. Diğer taraftan anlık kişiselleştirilmiş enerji verimliliği püf noktaları ve teklifler yollayan uygulama tasarrufu oyunu ile kullanıcılara eğlenerek öğrenme imkânı sunulacak. ELDER olarak bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da sektörümüzde hizmet kalitesini ve müşteri memnuniyetini artırma yönünde şirketlerimiz arasında sinerji sağlamaya; toplumumuza, ülkemize sunduğumuz toplumsal, milli ve ekonomik faydayı artırmaya devam edeceğiz” dedi.
GAZBİR Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Arslan çalıştayın açılış konuşmasında doğal gaz dağıtım sektöründeki yatırımlara ve Ar- Ge çalışmalarına değindi. Arslan yatırımlarla ilgili olarak şunları söyledi: “Doğal gaz dağıtım sektörünün bugüne kadarki toplam yatırımı yaklaşık 27 milyar TL olarak gerçekleşti. 2017-2021 yılları arasındaki 5 yıllık sürede yaklaşık olarak 6 milyar TL tutarında yatırım gerçekleştireceğiz. Sektörümüzün şebeke uzunluğu olarak her yıl yaklaşık yüzde 8 oranında bir büyüme oranı var. Bu yatırımlar sayesinde 222 yeni ilçemiz doğal gaza kavuşmuş olacak. Doğal gaz abone sayımız 2017 yılı sonu itibariyle 13,2 milyona ulaştı. Dağıtım şebekeleri 55 milyon vatandaşımıza ulaştı. 45 milyon vatandaşımız doğal gaz konforundan faydalanıyor.” Arslan konuşmasına şöyle devam etti: “2014 yılından bugüne elektrik ve doğal gaz dağıtım şirketlerinden EPDK’ya 369 AR-GE projesi sunulmuş ve bu projelerin 137 tanesi kabul edilmiştir. Bu projelerin 19’u doğal gaz dağıtım şirketleri tarafından hazırlanmış olup 118 tanesi elektrik dağıtım şirketlerince hazırlanmıştır. Son üç yılda elektrik ve doğal gaz sektöründe hizmet kalitesinin arttırılıp teknolojilerin geliştirilmesi için yürütülen AR-Ge projelerinin bütçeleri 111,3 milyon lirayı buldu. Doğal gaz sektörü içerisinde kabul gören projeler için ayrılan bütçe 8 milyon 590 bin TL civarındadır. Doğal gaz dağıtım sektöründe faaliyet yapan 72 doğal gaz dağıtım şirketimiz bulunuyor. Sektör olarak yıllık yaklaşık 2018 yılı için 12 milyon TL tutarında bir Ar-Ge bütçemiz var, inovasyon yatırımlarının Ar-Ge bütçeleri içerisinde değerlendirilmesi gerekiyor.
Arslan sözlerine şöyle devam etti: “Ülkemizin 2023 yılına kadar birincil enerji tüketiminin yüzde 15 oranında düşürülmesi hedefi bulunuyor. Proje kapsamında yaklaşık 3700 MW kurulu güç karşılığı tasarruf sağlanması ve mevcut binaların rehabilitasyonu amaçlanıyor. Bu tasarrufun ekonomik değeri yaklaşık olarak 4 milyar ABD Dolar. 2017 yılı itibariyle ülkemizde 9,1 milyon bina bulunmaktadır. Bunların % 87’si konut nitelikli binalardır. Mesken sayısı ise 22 milyonun üzerindedir. Proje kapsamında 5,6 milyon mesken için yalıtım uygulaması yapılabileceği tespit edilmiştir. Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ile ortak yürütülecek çalışma ile düşük faizli kredi imkanı sağlanarak dağıtım şirketleri üzerinden binalara yalıtım imkanı sağlanması ve 2018-2023 yılları arasında her yıl 1,7 milyon hanede uygulama yapılması planlanıyor. Yalıtım uygulaması sonucu 2018-2023 yılları arasında 3,7 milyar metreküp doğal gaz tasarrufu sağlanabilecek.”
Elektrik ve Doğalgaz Dağıtım Sektörlerinin En Başarılı Ar-Ge Projeleri Ödüllendirildi
Çalıştay kapsamında bu yıl bir ilk de gerçekleşti. Elektrik ve doğalgaz dağıtım sektörlerindeki Ar-Ge projeleri EPDK tarafından değerlendirilerek ödüllendirildi. Şebeke İşletim Kategorisi’nde; elektrik dağıtım sektöründen Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş., doğalgaz dağıtım sektöründen ise Kayserigaz ödüle layık görüldü. Teknik ve Teknik Olmayan Kayıpların Azaltılması ve İş Süreçleri Kategorisi’nde; elektrik dağıtım sektöründen Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş., Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş., Aras Elektrik Dağıtım A.Ş. ile Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. ödül aldı. İletişim Teknolojisi Kategorisi’nde Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş., İzleme ve Kontrol Kategorisi’nde ise Enerya Doğalgaz Dağıtım Şirketleri ödülün sahibi oldu.
Konuşma ve ödül töreninin ardından yapılan çalıştayda elektrik ve doğalgaz dağıtım şirketleri, sektördeki diğer oyuncuların geliştirdikleri Ar-Ge projeleri hakkında bilgi sahibi olurken, çalıştay kapsamında gerçekleştirilen ikili görüşmelerde Ar-Ge alanında potansiyel üniversite – sanayi işbirliği fırsatları değerlendirildi. Çalıştayın son oturumunda ise günümüzün en kritik konularından olan Siber Güvenlik ile ilgili alanında uzman profesyonellerce yapılan sunumlarla sektör genelindeki farkındalık arttırıldı.
Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Temsa'nın, artık teknoloji odaklı bir otomotiv şirketinden çok, otomotiv üretimi yapan bir teknoloji şirketi konumuna gelmiş olmasından gurur duyduklarını belirtti.
Sabancı Holding'ten yapılan yazılı açıklamaya göre, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından İstanbul Kongre Merkezi'nde düzenlenen İnovasyon ve Girişimcilik Haftası kapsamında, Türkiye'nin önde gelen otomotiv şirketlerinden Temsa tarafından üretilen MD9 electriCITY model elektrikli otobüs, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı tarafından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a takdim edildi.
Tüm yazılımı ve tasarımı Türk mühendisler tarafından geliştirilen araç hakkında yetkililerden detaylı bilgi alan Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha sonra Harbiye'deki İstanbul Kongre Merkezi'nden Beşiktaş'taki Yıldız Sarayı'na kadar otobüsün performansını test etti. Bugün ABD pazarında dördüncü konumda bulunan Temsa'nın, toplam ihracatının 12 bine yakın olduğu bilgisini alan Cumhurbaşkanı Erdoğan, projede emeği geçenleri tebrik etti.
MD9 electriCITY
Temsa tarafından taşımacılık sektörünün ihtiyaçlarına göre geliştirilen MD9 electriCITY, fosil yakıt yerine sürdürülebilir bir enerji kaynağı olan elektrikle çalışıyor, sessiz olmasıyla şehirlerdeki gürültü kirliliğinin azaltılmasına da büyük katkı sağlıyor.
Enerji tüketimi, çevreye duyarlılık ve verimlilik özellikleriyle öne çıkan MD9 electriCITY, duraklarda veya son duraklarda kısa şarjlar yapılarak güzergahını tamamlayabilirken, aracın tüm tasarımı, yazılımı, bileşen yerleşimi ve araç dinamiği Temsa'ya ait bulunuyor. 63 yolcu kapasiteli MD9 electriCITY, üç kapısı sayesinde hızlı yolcu indirme-bindirme olanağı sağlıyor.
200kwh batarya ile 230 km menzil özelliğine sahip olan otobüs, 6 saatte şarj edilebiliyor. Bugün itibarıyla aracın yerlilik oranı yüzde 60 seviyesindeyken, 2020 yılında batarya, motor ve aksların da Türkiye'de üretilmesiyle, yerlilik oranının yüzde 98'e ulaşması planlanıyor.
Kaynak: AA
Akıllı sayaçların kurulumları, 7 Aralık 2017 tarihli Enerji Bilgi Yönetim İdaresi raporuna göre 2010'dan bu yana iki katından fazla artış gösterdi.
Kısa süre önce yayınlanan Enerji Bilgi Yönetim İdaresi verilerine göre, tüm ABD elektrik müşteri hesaplarının neredeyse yarısı akıllı sayaçlara sahip. 2016 yılı sonuna kadar, ABD elektrik hizmetleri, Birleşik Devletler'deki 150 milyon elektrik müşterisinin %47'sini kapsayan yaklaşık 71 milyon gelişmiş ölçme altyapısı (AMI) akıllı sayacı kurdu.
İki yönlü AMI'nin tersine, ikinci en büyük sayaç kategorisi 2012’de 48 milyon adet ile sayaç kurulumlarının en yoğun olduğu kategori olan Tek Yönlü Gelişmiş Ölçüm Altyapısıdır (AMR). Son dört yılda ülke çapındaki sayaçların toplam AMR nüfusu 46 ila 47 milyon arasında gerçekleşti.
Akıllı sayaçlar elektrik hizmeti ve tüketiciler arasında çift yönlü iletişim yeteneğine sahip. Otomatik sayaç okuma (AMR) olarak da bilinen, sayaçtan elektrik hizmetine doğru tek yönlü iletişim, 2013 öncesinde daha yaygındı. O tarihten bu yana, çift yönlü AMI akıllı sayaç kurulumları daha yaygın hale geldi. (Enerji Bilgi Yönetim İdaresi’nin yıllık anketinden alınan veriye göre)
İki yönlü AMI ölçüm cihazları, akıllı tüketim uygulamalarını desteklemek için gerçek zamanlı elektrik verilerini kullanarak elektrik hizmetinin ve müşterilerin etkileşime girmelerine izin veriyor. Akıllı sayaçlar, talep tarafı katılımını ve dağıtılan üretimi destekliyor, güvenilirliği arttırıyor ve tüketicilerin elektrik kullanımını yöneterek para tasarrufu yapmak için kullanabilecekleri bilgiyi sağlıyor.
AMI verileri, fırtına veya diğer sistem bozulmaları durumlarında elektrik sağlayıcılarına ayrıntılı kesinti bilgisi sağlayarak, tüketicilere daha hızlı bir şekilde hizmet vermelerine ve elektrik kesintilerin uzunluğunu düşürmelerine yardımcı oluyor.
Enerji Bilgi Yönetim İdaresi verileri AMI için yılda yaklaşık %10'a yakın bir büyüme oranı göstermesine karşın, talep tarafı katılımına ilişkin düşük veya sıfır büyüme göstermeye devam ediyor. Toplam kayıtlı tüketici sayısı aşağıda gösterildiği gibi 9 milyonu aşmış durumda:
| Yıl | Hane |
Ticari |
Endüstriyel |
Ulaşım |
Toplam |
2013 |
8.419.233 |
611.826 |
155.893 |
398 |
9.187.350 |
2014 |
8.603.402 |
605.094 |
57.129 |
4 |
9.265.629 |
2015 |
8.140.688 |
890.284 |
63.163 |
3 |
9.094.138 |
2016 |
8.739.535 |
1.033.649 |
66.170 |
1 |
9.839.355 |
Kaynak: T&D World
Potansiyel araştırma ve geliştirme konuları arttıkça, bağımsız konuların birbiriyle ve daha önce tanımlanan Ar-Ge konuları ile arasındaki çapraz ilişkileri de birlikte katlanarak büyüdü.
IEEE Akıllı Şebeke Araştırma ve Geliştirme Komitesi, Ar-Ge konularının her birini ve akıllı şebeke alanının geri kalanı ile olan ilişkisini doğru, yeterli ve sistematik bir şekilde yakalamak için uygun bir yapı oluşturmak üzere potansiyel Ar-Ge konularını takip etmektedir. Makul bir başlangıç noktası olarak, komite, belirlenmiş konular için temel bir yapı olarak IEEE Akıllı Şebeke Komitesinden Domain ve Sub-domain tanımlarını kullanmaktadır.
Bu ilk çalışma ilerledikçe, akıllı şebeke tanımlamasının hızla büyümesinin ilk Etki Alanı ve Alt alanlar yapısını mevcut gerçekliği kapsamayacak kadar sınırlı hale getirdiği netlik kazandı. Söz konusu nokta, komitenin araştırma ve geliştirme konularını izleyebilecek bir ilişkisel veritabanını bir araya getirmeye başladığı zaman gösterildi. İlişkisel veritabanının ön tasarımı, belirlenen konuların çoğunun daha önce belirlenen Etki Alanları ve Alt Alanlara kolayca girmediğini ortaya koymuştur. Bu nedenle, başlangıç yapısının genişletilmesi gerekiyordu.
IEEE Akıllı Şebeke Ar-Ge komitesi, Domain ve Sub-domain tanımlarını genişletirken, aralarındaki nedensel ilişkileri izlemek, Ar-Ge konuları için bir yapı oluşturmak suretiyle sayısız konuyu doğru bir şekilde sınıflandırmanın zorluklarını çözmeye çalıştı. IEE Akıllı Şebeke Grubunun Başkanı Profesör Massoud Amin, komitenin her iki zorlukla aynı anda mücade etmek için Teknoloji Öngörü araçlarının uygulanmasının araştırılmasını önerdi. Komite, metodun verilere uygulanması çalışmalarına başladı.
Teknoloji Öngörü, teknolojik bakış açısı ve öngörü ile ilgili çok sayıda teknoloji seçeneği sıralamak için bir varlığı (genellikle bir şirket) veren bir süreçtir. Böylece işletme, teknoloji fırsatlarını belirleyebilir ve çevredeki iş stratejileri ile uyumlu bir Ar-Ge stratejisinin net bir resmini oluşturabilir. Bu kurulan süreç, mevcut teknik güçleri belirlemek için teknik personel kullanırken, kurum içindeki ve sektördeki teknik olmayan uzmanlar ise teknolojik ve ticari eğilimlerden öngörü ortaya koyabilirler.
Kaynak: IEEE Smart Grid
MAKALE
7 Aralık’ta yayınlanan Enerji Bilgi Yönetim İdaresi verilerine göre, tüm ABD elektrik müşteri hesaplarının neredeyse yarısı akıllı sayaçlara sahip. 2016 yılı sonuna kadar, ABD elektrik hizmetleri, Birleşik Devletler'deki 150 milyon elektrik müşterisinin %47'sini kapsayan yaklaşık 71 milyon gelişmiş ölçme altyapısı (AMI) akıllı sayacı kurdu.
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Dünyanın Enerji Gündemi
- Almanya’da ilk havai elektrik hatları olan elektrikli otobanında inşaat başladı. 5km havai hat inşaatı galiba. AB enerji bakanları da Yenilenebilir enerji direktifi, Enerji birliği düzenlemesi ve elektrik piyasa tasarım direktifinde ortak pozisyonda anlaştılar.
-
Texas’ta elektrikte rezerv marjı bu yaz %9.3’e düşecek. 4300 MW gücünde 3 kömür santrali ve doğalgaz santralinin çıkmasından kaynaklanacak.
-
Çin dünyanın kalanından daha çok kömür yakıyor. Şimdi dünyanın en büyük karbon piyasasını kuracak(2020), önce sadece devlet şirketlerinin domine ettiği elektrik sektörü olacak. Ama sıkı bir takvim yayınlanmadı, herşey adım adım. Önce yılda 10,000 ton kömür yakanlar dahil olacak.
-
Çin’in kuzeyindeki gaz talebini karşılamak için güneydeki Hunan’ın başkenti 7 milyon nüfuslu Changsha’da, devlet binalarında doğalgaz kesildi.
-
21 yıllık müzakerelerin ardından Hazar’ın statüsü netleşiyor, iki devlet boru hattı yapmak için diğer devletlerden izin almayacak. 2018 ilk yarıda anlaşma imzalanacak.
Önceki Bültenlerden Sizin İçin Seçtiklerimiz
“Blockchain” Teknolojsi ve Enerjide Uygulamaları