Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) alt kuruluşu olan Uluslararası Sosyal Güvenlik Birliği’nin (ISSA) işbirliği ile 24-25 Şubat tarihlerinde Antalya’da düzenlenen ‘Elektrik Dağıtım Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi’nde edinilen bilgiler ışığında ELDER İş Sağlığı Ve İş Güvenliği Çalışma Grubu’nun hazırladığı “Sonuç Bildirgesi” katılımcılarla paylaşıldı. Sonuç Bildirgesi ile, enerji altında çalışma konusunda bir master planının hazırlanması ve bu süreçte tüm paydaşların katılımının sağlanması gerektiği aktarıldı.

‘Elektrik Dağıtım Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi’nin birinci gününde; “Yüklenici İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Yönetimi” ile ilgili uluslararası iyi uygulamalar, elektrik ark riski, etkileri, ark hesabı, kaynağında önlemler ve arkla ilgili kişisel koruyucu donanımlar; ikinci gün ise dünyada enerji altında çalışma, Avrupa’da ilgili mevzuat ve standartlar, mesleki eğitim, Fransa, Almanya, İngiltere ve ABD’de dağıtım sektöründe enerji altında yapılan çalışmalar ve bu çalışmalarda kullanılan güvenlik ekipmanları ve kişisel koruyucu donanımlar (KKD) konuları ele alındı. İkinci günün sonunda düzenlenen interaktif oturumda enerji altında çalışmanın Türkiye’de uygulanabilirliği değerlendirildi.

Sonuç Bildirgesi katılımcılarla paylaşıldı

Türkiye’deki 21 elektrik dağıtım şirketinin temsilcilerinin yer aldığı ve sektörde güvenli çalışma ortamının yaratılması amacıyla faaliyetler gerçekleştiren ELDER İş Sağlığı Ve İş Güvenliği Çalışma Grubu kongreye çalışmalarıyla katkı sağladı. ELDER İş Sağlığı Ve İş Güvenliği Çalışma Grubu, şu isimlerden oluşuyor:

ADM EDAŞ’tan Özcan Kocagöz ve Cihan Akçanal, Başkent EDAŞ’tan Savaş Seloğlu, AKEDAŞ’tan Melek Paköz, GDZ EDAŞ’tan Hasan Çolak, Yeşilırmak EDAŞ’tan Koray Keseroğlu, MEDAŞ’tan Hacı Osman Özkan ve Mustafa Kosalak, Akdeniz EDAŞ’tan Necati Çelik, UEDAŞ’tan Mustafa Kartal ve Kenan Ulgur, TREDAŞ’tan Yasin Tuncel, BEDAŞ’tan Murat Koşar ve Ozan Bozlak, Vangölü EDAŞ’tan Cemalettin Alan, Aras EDAŞ’tan Gülhan Acar, OEDAŞ’tan Dursun Kanlıdağ ve Bekir Sürekçi ile Çoruh EDAŞ’tan Adil Çomcu.

Kongre sonucunda ELDER İSG Çalışma Grubu Temsilcisi Savaş Seloğlu, “Kongre Sonuç Bildirgesi”ni katılımcılarla paylaştı. “Kongre Sonuç Bildirgesi” şu maddelerden oluşuyor:
          

1. Elektrik dağıtım sektöründe uluslararası standartlar baz alınarak ark hesapları yapılmalı, ark hesapları yapılırken alçak gerilim (AG) yüksek gerilim (YG) ayrımı yapılmamalıdır, özellikle AG’de ark riskinin daha yüksek olduğu unutulmamalıdır.
   
   
2. Arkla ilgili risk kontrol önlemleri belirlenirken kişisel koruyucu donanımlar (ark elbisesi, ark başlığı, ark eldiveni vb.) en son önlem olarak düşünülmeli, öncesinde kaynağında arka karşı önlemler dizayn aşamasında düşünülmelidir.
   
   
3. Arkla ilgili kişisel koruyucu donanımlar (ark elbisesi, ark başlığı, ark eldiveni vb.) temin edilirken uluslararası IEC ve EN normları dikkate alınmalı, bu standartlara uygun bitmiş ürün sertifikası alınmalı ve ilgili standartlarda belirtilen akredite test kuruluşlarında test edilmiş KKD’ler alınmalıdır.
   
   
4. Dağıtım sektöründe enerji altında çalışma konusunda bu kongre çok önemli bir adım olup bundan sonraki süreçte konuyla ilgili daha detaylı ve kapsamlı teknik çalıştaylar ve saha çalışmaları gerçekleştirilmeli, çalışma grupları oluşturulmalıdır. İyi planlanmamış bir geçiş sürecinin ölümlü kazalara sebebiyet verebileceği unutulmamalıdır.
   
   
5. Enerji altında çalışma konusunda acele edilmemeli, bir master plan dahilinde süreç yürütülmeli, kısa ve uzun vadeli hedefler belirlenerek ilerlenmelidir.
   
   
6. Master plan hazırlanırken tüm paydaşların (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, EPDK, TEDAŞ, ELDER) katılımı sağlanmalıdır.
   
   
7. Enerji altında çalışma ile ilgili teknik fizibilite çalışmalarına öncelik verilmeli, YG/AG havai hat, YG/AG yeraltı, kabin içi-trafo merkezinde , SDK’da, kofre ve sayaçta çalışmalarla ilgili ayrı ayrı teknik fizibilite çalışmaları yapılmalı, her bir çalışma için gerekli güvenlik ekipmanları ve KKD’ler belirlenmelidir.
   
   
8. Teknik fizibilite çalışmaları yapılırken Türkiye dağıtım sektörünün gerçekleri, şebekenin fiili durumu ve şebeke ile ilgili sorunlar dikkate alınmalıdır.
   
   
9. Enerji altında çalışma konusunda insan faktörü ihmal edilmemeli, Türkiye’deki mevcut çalışan profili, güvenlik donanımı ve KKD kullanmama alışkanlığı ve risk algısının düşük olması gibi konular ayrıntılı bir şekilde irdelenmeli ve bu hususların nasıl düzeltileceğine dönük somut programlar oluşturulmalıdır. İnsan faktörü ile ilgili çalışmalara endüstriyel psikologların da katılımı sağlanmalıdır.
   
   
10. Fizibilite çalışmalarının olumlu sonuçlanması halinde enerji altında çalışmaya geçmeden önce kapsamlı bir risk değerlendirmesi yapılmalı ve gerekli aksiyonlar alınarak pilot uygulamalar gerçekleştirilmeli. Pilot uygulamaların başarılı olması halinde uygulamaya geçilmelidir.
    
    
11. Enerji altında çalışma ile ilgili detaylı mevzuat oluşturulmalı ve uluslararası standartlar harmonize standart haline getirilmelidir.
    
    
12. Dağıtım şebekesi ile ilgili tip proje hazırlayan teknik ekip enerji altında çalışma konusunda kapsamlı eğitim almalı ve şebekenin enerji altında çalışmaya uygun bir şekilde tesis edilmesi sağlanmalıdır.
    
    
13. Enerji altında çalışmada kullanılacak güvenlik ekipmanları ve KKD’lerin periyodik test ve kontrollerini yapacak bağımsız kuruluşlarla ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
    
    
14. Yüklenici/taşeron faaliyetlerinin İş sağlığı ve güvenliği (İSG) açısından etkin bir şekilde yönetilmesi için;

• Yüklenici firma çalışanları ile kendi çalışanlarımız arasında herhangi bir ayırım yapılmamalı, kendi çalışanlarımız gibi görülmelidir,

• Şirket üst yönetimi yüklenici İSG yönetimi konusunda adanmışlık derecesinde kararlılığını göstermelidir,

• İhale aşamasından önce yükleniciye verilecek iş veya proje ile ilgili risk değerlendirme yapılmalıdır,

• Yüklenici firmadan istenecek İSG yükümlülükleri spesifik olarak belirlenmeli ve yüklenici firmalara anlaşılır bir şekilde anlatılmalıdır,

• İSG şartnamesi iş sözleşmesinin bir parçası olmalıdır,

• Teklif değerlendirme aşamasında firmaların hazırlamış oldukları İSG planları değerlendirilmelidir,

• Yüklenici firmalardaki İSG farkındalığını artırmak için iş sahibi firmalar yoğun çaba ve gayret göstermeli, yüklenici firmalara sahada istenen İSG önlemleri ve iyi uygulamalar sahada gösterilmeli, İSG anlayışının oturması zaman alacağından iş sahibi firma sabır ve kararlılıkla yüklenici firmaya İSG yükümlülüklerini uygulatmalıdır,

• Yüklenici firmaların sahası sistematik olarak denetlenmeli, görülen uygunsuzluklar için yaptırım uygulanmalı, iyi uygulamalar için de ödül mekanizması oluşturulmalıdır,
  
  
• Yüklenici firmaları sadece iş güvenliği uzmanları değil operasyon veya iş birimleri de sistematik olarak denetlemeli, operasyon/iş birimi yöneticisi, mühendisi veya teknikeri  sahaya çıktığında İSG açısından rol model olmalı ve İSG’yi işlerinin bir parçası olarak görmeliler.

• Daha sonra kullanılmak üzere iş tamamlandıktan sonra firmaların İSG performansları değerlendirilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.
  

Kayseri ve Civarı Elektrik Türk AŞ’de (KECTAŞ) bir pilot proje olarak, ABD Ticaret Kalkınma Ajansı (USTDA) hibesiyle, ABD’li yenilikçi enerji şirketi Innovari tarafından, 17 Mart 2016 Perşembe günü JW Marriott Otel’de “Otomatik Talep Yönetimi Düzenleme Çalıştayı” gerçekleştirilecek. Çalıştayda otomatik talep yönetiminin elektrik dağıtım şirketlerine, tüketiciye ve düzenleme kurumuna faydaları anlatılacak, bu alanda ABD’deki düzenlemeler katılımcılarla paylaşılacak.

Çalıştayda, Federal Enerji Düzenleme Komisyonu (FERC) Eski Delegesi, Akin Gump Eş-Başkanı Suedeen Kelly, Kanada’nın Manitoba şehri ile ABD’nin 15 eyaletine maliyet etkin elektrik enerjisinin tedarikini sağlayan MISO’nun Direktörü ve Eski Başkanı Paul Feldman ve Innovari CEO’su Chris Hickman konuşmacı olarak yer alacak.

Gerçek örnek ve uygulamaların da paylaşılacağı Otomatik Talep Yönetimi Düzenleme Çalıştayı’nda, otomatik talep yönetiminin elektrik dağıtım şirketlerine, tüketiciye ve düzenleme kurumuna faydalarına ek olarak, bu alanındaki engeller, çözüm önerileri, dünyadan başarı ve başarısızlık örnekleri, bu alanda başarısı kanıtlanmış yasal çerçeveler ve ABD’deki enerji piyasasının evriminin tarihçesi anlatılacak.

Çalıştaya katılmak isteyenler  www.elder.org.tr adresinden kayıt
yaptırabilirler.

Güney Afrika’nın, güneş enerjisiyle çalışan ilk havaalanı (George Havaalanı) geçtiğimiz günlerde hizmete girdi. Kurulan güneş panellerinin tamamlanan ilk etabıyla, havaalanının ihtiyaç duyduğu enerjinin yüzde 40’ı güneş enerjisinden karşılanacak. Proje tamamlandığında ise, George Havaalanı’nın enerjisinin tamamının güneş enerjisinden karşılanması hedefleniyor.

Yılda 600 binin üzerinde yolcuya hizmet veren George Havaalanı, enerjisinin büyük bölümünü güneşten karşılıyor. Yaklaşık 1 milyon dolarlık yatırımla hayata geçen proje kapsamında, George Havaalanı’nda 200 metrekare alana güneş santralleri kuruluyor. Projenin ilk aşaması ise, 750 kilovat kurulu güce sahip durumda.

Sayının artması hedefleniyor

George Havaalanı dâhil olmak üzere 9 adet havaalanının işletmeciliğini üstlenen Airports Company South Africa, işlettiği diğer havaalanlarının da aynı şekilde güneş enerjisiyle çalışmasını hedeflediğini bildirdi.

Dünyadaki ilk örneği Hindistan’dan

Güneş enerjisiyle çalışan dünyadaki ilk havaalanı Hindistan’da faaliyete geçmişti. Cochin Uluslararası Havaalanı, geçtiğimiz yıl yapılan 9,5 milyon dolarlık yatırımla, dünyanın ilk güneş enerjili havaalanı olma unvanını kazanmıştı.

Kaynak : gz.com/ enerjigunlugu.net