ELDER E-Bülten

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "Karadeniz'de ülke olarak gurur duyacağımız çalışmalara imza atıyoruz. 540 milyar metreküplük bir doğal gaz rezervi bulduk ve bu gazı 2023'ün ilk çeyreğinde sisteme dahil edeceğiz" dedi.

Bakan Dönmez, video konferans yöntemiyle katıldığı "Yıldız Teknik Üniversitesi IEEE Öğrenci Kolu 18'nci RLC Günleri"nde, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü kutladı. Kendisinin de Yıldız Teknik Üniversitesinden mezun olduğunu söyleyen Dönmez, "Belki aranızdan bir bürokrat, bugün henüz bilgi olarak bir kıvama gelmemiş enerji alternatiflerini ortaya koyacak bir bilim adamı, TOGG gibi yerli ve milli yeni otomobiller üretecek teşebbüs sahibi iş insanları, belki bir ya da birçok bakan çıkacak. Onun için ben ülkemiz ve insanlık adına gösterilen her türlü gayreti takdirle karşılıyorum" diye konuştu.

Bakan Dönmez, bu etkinlikle sektör firmalarının öğrencilerle bir araya gelmesi, bilgi ve tecrübe paylaşımı yapılması, çeşitli iş ve staj imkanları sunulmasının önemine işaret etti.

Türkiye'nin, enerjide dışa bağımlılığını azaltmak için sondaj çalışmaları, nükleer santraller ve yenilenebilir enerji gibi seçenekleri kullandığını dile getiren Dönmez, şunları kaydetti: "Malumunuz Karadeniz'de ülke olarak gurur duyacağımız çalışmalara imza atıyoruz. 540 milyar metreküplük bir doğal gaz rezervi bulduk ve bu gazı 2023'ün ilk çeyreğinde sisteme dahil edeceğiz. Bu gaz rezervi, tüm Türkiye'deki mesken ve konutların hepsinin 30 yıl ihtiyacını karşılayacak büyüklükte."

Dönmez, Türkiye'nin hali hazırda 100 bin MW kurulu güce sahip bulunduğunu ve bunun 54 bin MW’nin yenilenebilir enerji kaynaklı olduğunu söyledi. Dünyanın bir enerji darboğazından geçtiğine işaret eden Dönmez, Türkiye'nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 55-60'ını yerli kaynaklardan sağladığını dile getirdi.

Kaynak: AA

EPDK'ya Elektrikte Tavan Fiyat Belirleme Yetkisi

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (EPDK) elektrik alım fiyatlarına müdahalede bulunabilme yetkisi verilecek. Taslak halindeki düzenlemenin yakında TBMM'ye gelmesi beklenirken, düzenleme kapsamında (Enerji Piyasaları İşletme AŞ) EPİAŞ tarafından işletilen Borsadaki enerji fiyatlarının maliyet bazlı fiyatlandırılmasına ilişkin EPDK'ye yetki verilecek. Bu şekilde örneğin tüm dünyada artan doğalgaz fiyatları sebebiyle elektrik üretim maliyetleri düşen ve talebin arttığı ithal ya da yerli kömür, güneş, rüzgar, hidroelektrik, jeotermal gibi elektrik üretilen alanlara tavan fiyat uygulanacak. Bu yetkinin, EPDK'ye 6 ayla sınırlı olarak verilmesi planlanıyor.

EPİAŞ tarafından işletilen enerji borsası, Piyasa Takas Fiyatı'ndaki (PTF) arz ve talep dengesine göre bir sistemle işletiliyor. 21 elektrik tedarik şirketi müşterilerine satmak üzere her gün ihtiyaçları olan elektrik miktarını PTF'ye giriyor.

Enerji borsasında fiyatlar arz ve talep dengesine göre gün gün, saat saat değişkenlik gösteriyor. Hayata geçecek düzenleme ile EPDK ürün bazında tavan fiyat belirleyerek tüm üreticilerin enerji borsasında ürün satabilecekleri tavan fiyatı kendisi belirleyecek.

Bu şekilde dağıtım şirketlerinin üreticiden alacağı elektrik fiyatlarının EPDK'nin kontrolünde olmasıyla, hanelere ve sanayiye ulaşan elektrik fiyatlarının kontrol altında tutulması ve ani fiyat artışlarının ortadan kalkması hedefleniyor. Sistemin yakın zamanda devreye alınması ile bu yaz oluşması muhtemel elektrik talebi artışları karşısında fiyatların kontrol altında tutulması hedefleniyor.

Kaynak: BLOOMBERG HT

Nükleer sektörünü düzenleyen Nükleer Düzenleme Kanunu Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun kapsamında NÜTED AŞ unvanlı, bazı kısıtlamalardan muaf, yeni bir kamu şirketi de kuruldu. Kanun nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyonun zararlı etkilerinden koruyucu tedbirleri, sorumluları ve işleyişe ilişkin kurallar ile Nükleer Düzenleme Kurumu’nun (NDK) yetki ve sorumluluklarını belirlemeyi amaçlıyor. 

Kanun kapsamında, NDK’nın görevlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı her türlü analiz, danışmanlık, gözetim, inceleme, araştırma, muayene, test, kontrol, eğitim ve sertifikalandırma gibi teknik destek hizmetlerini sağlamak amacıyla; bir milyon TL sermaye ile Nükleer Teknik Destek Anonim Şirketi (NÜTED) unvanlı bir şirket kuruldu. NÜTED, yurt içinde ve yurt dışında üçüncü kişilere de hizmet verebilecek. Kamu İhale Kanunu dahil, kamu kuruluşlarını kısıtlayan pek çok düzenlemeden muaf olan NÜTED, ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenecek. 

NÜTED’in yurt içi ve yurt dışında şirket kurma, kurulu bulunan şirketlere ortak olma veya hisselerini devralma işlemleriyle ilgili düzenlemeler, Cumhurbaşkanının yetkisinde olacak. Kanun uyarınca NDK nükleer sektöründe çalışanların, halkın, çevrenin ve gelecek nesillerin radyasyondan korunmasına etki edebilecek faaliyetler için uygunluk ölçütleri belirleyebilecek ve onaya tabi tutabilecek. 

Radyoaktif atıkların bertarafı konusunda ise Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) görevli olacak. Kanun TENMAK’ın atık bertaraf konusundaki çalışma esaslarını da belirliyor. Nükleer Düzenleme Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılmış olan tüm yetkilendirmeler geçerliliğini sürdürecek ve yetkilendirilmiş kişilerin NDK’ya karşı yükümlülükleri de devam edecek. Yeni Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte NDK Teşkilat Yönetmeliği de yürürlükten kaldırıldı. Yönetmelik kapsamı, yayımlanarak yürürlüğe sokulan NDK Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeniden düzenlendi.

Kaynak: ENERJİ GÜNLÜĞÜ

Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), yerli kömür, ithal kömür, doğal gaz yakıtlı santraller ve yenilenebilir enerji kaynaklı santrallerden 2025 yılı sonuna kadar 281,5 milyar kWh’e kadar elektrik satın alacak.

Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), yerli kömür, ithal kömür, doğal gaz yakıtlı santraller ve yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden 1 Nisan 2022 ile 31 Aralık 2025 döneminde elektrik enerjisi satın alacağını açıkladı. Açıklamaya göre, yıl boyu baz yük dağılımıyla: yerli kömür yakıtlı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketlerden 150 milyar kWh’e kadar, ithal kömür yakıtlı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketlerden 44 milyar kWh’e kadar, doğalgaz yakıtlı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketlerden 44 milyar kWh’e kadar, yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden 17,5 milyar kWh’e kadar elektrik alınacak. 

Ayrıca çeyrek dönem baz yük dağılımıyla, yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden 26 milyar kWh’e kadar, olmak üzere elektrik enerjisi satın alımı yapılacak.

Kaynak: ENERJİ GÜNLÜĞÜ

Trakya Elektrik Dağıtım AŞ (TREDAŞ) Tekirdağ İl Müdürlüğünde çalışan mühendis Şebnem Aras, yüksek gerilim hatlarını kontrol ederken cesaretiyle takdir topluyor. Küçük yaşta mühendis ablasını rol model alan Aras, gençlik yıllarında elektrik mühendisi olmaya karar verdi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Fakültesinden mezun olan 28 yaşındaki Aras, iki yıl önce TREDAŞ Tekirdağ İşletme Şefliği'nde mühendis olarak göreve başladı.

Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ'da yüksek gerilim hatlarındaki arızaları erkek meslektaşları onardıktan sonra kontrol etmek amacıyla kimi zaman elektrik direklerine kimi zaman yüksek gerilim hatlarına çıkan Aras, tüm zorluklara rağmen işini severek yapıyor.

Şebnem Aras, AA muhabirine, erkek meslektaşları ile il il, köy köy dolaşarak arızaları giderdiklerini söyledi. Kadınların istediğinde her işi yapabileceğini ifade eden Aras, enerji sektörü gibi yüksek riskli sektörlerde de daha detaycı oldukları için başarılı olabileceklerini dile getirdi.

Sahada zorlu şartlarda çalıştıklarını anlatan Aras, "Kış aylarında karda dışarıda kalmamız, yazın kavurucu sıcaklarda sahada çalışmamız gerekiyor ama doğa şartları insanlar için var. Kadınları etkilediği gibi erkekleri de etkiliyor. O yüzden yapılamayacak bir şey değil. Bir kadın için yapılamaz bir şey yok" diye konuştu.

Aras, bir arıza giderildiğinde çok mutlu olduğunu dile getirdi. Kendisini görenlerin zaman zaman şaşırdıklarını anlatan Aras, şöyle konuştu:

"Köylere gittiğimizde insanlar şaşırarak 'kadın elektrikçi' diyorlar. Bu, aslında beni çok mutlu ediyor. İş hayatında hem kadınlar hem erkekler için aynı zorluk var. Her işte zorluk var. Kadınlar için 'bu iş zor' deyip görünmez bir cam koymayı doğru bulmuyorum. Bir kadın için zorsa bir erkek için de zor. O yüzden yapılamayacak bir şey yok, aşılamayacak bir zorluk yok."

Kaynak: AA

Meteoroloji Genel Müdürlüğü hava durumu tahmin raporlarını yayınladı. Ülke genelinde son 35 yılın Mart ayının en yoğun kar yağışı bekleniyor. Güney Marmara’yı da etkisi altına alması beklenen yoğun kar uyarısı sonrası UEDAŞ ekipleri bölgede 7/24 kar nöbetinde.

Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. (UEDAŞ), tüm Türkiye’de etkili olması beklenen yoğun kar yağışı için tüm hazırlıklarını tamamladı. UEDAŞ’ın saha ekipleri kesintisiz enerji için geniş araç filosu ile 7/24 kar nöbetine başladı.

UEDAŞ’tan 13 Bin Kilometrelik Şebeke Bakımı

Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova’da 5 milyonun üzerinde nüfusa elektrik dağıtım hizmeti veren Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. (UEDAŞ) ekipleri, beklenen yoğun kar yağışına yönelik çalışmalarına hız verdi. Yıl boyu yaptığı bakım çalışmalarıyla her türlü kötü senaryoya önceden hazırlıklı olan UEDAŞ, bölgede gerçekleştirdiği bakım çalışmalarıyla da enerji sürekliliğini koruyor. 2021 yılında 5 bin 25 trafoya bakım yapılırken, 289 bin 705 elektrik direğinin de kontrollerini sağlayan UEDAŞ, enerji nakil hatlarında 13 bin 750 kilometrelik şebekeye bakım gerçekleştirdi.

Şebeke 7/24 Uzaktan Takip Ediliyor

Saha çalışanları arızalara kısa sürede müdahale ederek enerji tedariğini korurken şebekenin 7/24 online olarak da takip ve kontrollerinin yapıldığını ifade eden UEDAŞ Sistem İşletme Direktörü Volkan Çelik, “Bir vardiyada 350 personelimizle kar koşullarına hazırız. Araç filomuzda ise 109 aktif sepetli araç, 20 adet yedek sepetli araç, 78 arazi aracı, 12 vinç, 6 kablo test aracı ve 1 kar aracımızi hazır bulunduruyoruz.

Bunun dışında yine 6 farklı EDAS'la acil durum is protokolü imzaladık. Olası bir ihtiyaç halinde karşılıklı destek olabilmek için.  Bu süreçte 7/24 esasiyla şebekeyi izleme merkezimiz SCADA'da arızaların tasnifi yapılmakta,  ekiplerimiz gorevlendirilmekte, ölçüm ve kontrol işlemleri yapılmaktadır.  SCADA merkezimizde zaman ve mekandan bağımsız olarak arızalara dakikalar içinde müdahale edebilmekteyiz" dedi.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Avrupa’nın doğal gaza bağlılığının azaltılması ve enerji güvenliği konusunda 10 maddelik planını yayınladı.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA), Avrupa’nın enerji güvenliği konusunda yayınladığı 10 maddelik planına göre, güneş, rüzgâr, ısı pompaları ve pil depolamada hızlı ve büyük bir artış, tüketicileri yabancı petrol ve gaz ithalatına aşırı bağımlılıktan kaynaklanan değişken fiyat artışlarından koruyabilecek tek çözüm olarak belirtildi.

Plan, AB Komisyonu’nun gelecek hafta çıkması beklenen önerisine paralel olarak, beklenmedik kârlar üzerinden bir vergi önerisini içeriyor. Bu, enerji şirketlerinin son doğal gaz fiyatlarındaki artışlardan elde ettiği kârları, yenilenebilir enerji yatırımlarına, yenilemelere ve savunmasız müşterileri desteklemeye yönlendiriyor.

Plan, Avrupa’nın fosil yakıtlara olan bağımlılığının ve enerji verimliliğindeki yavaş ilerlemenin sona ermesi gerekliliğiyle, bu önlemlerin Rusya harici doğal gaz veya nükleer ve biyoenerji kaynaklarındaki herhangi bir geçici artışı tamamlamak için kritik olduğunu vurguluyor.

Plan, bloğun şimdi ve gelecek kış arasında Rus gazına olan bağımlılığı nasıl azaltabileceğini ana hatlarıyla belirtirken, AB Yeşil Mutabakatı’na devam eden desteğin yanı sıra Avrupa vatandaşları için uygun fiyatlı enerjiyi sürdürme hedefiyle de örtüşüyor.

Plandan öne çıkan bazı noktalar ise şöyle:

• Yeni projelerin hızlı bir şekilde takip edilmesi, izinlerin basitleştirilmesi ve bürokrasinin ortadan kaldırılması yoluyla yeni rüzgâr ve güneş projelerinin yaygınlaştırılmasının hızlandırılması
• Elektrik şirketlerinin daha yüksek elektrik fiyatlarından elde edecekleri kârlardan vergi gelirleri sağlayarak, enerji faturalarıyla mücadele eden hassas gruplara 200 milyar avroya kadar destek sunulması
• Yalnızca bir yıl içinde 2 milyar metreküp gaz kullanımından tasarruf etmek için, doğal gaz kombilerinin ısı pompalarıyla değiştirilmesinin hızlandırılması
• Yıl içinde 2 milyar metreküp gaz kullanımından tasarruf etmek ve endüstriyel rekabet gücünü artırmak için bina yenilemelerinin hızlandırılması
• Yılda 10 milyar metreküp tasarruf sağlamak için binalarda termostatlarda sadece 1°C düşürmenin teşvik edilmesi
• Elektrik güvenliğini desteklemek için pil depolama, gelişmiş şebekeler ve enerji verimliliği konusundaki çabaların hızlandırılması.

Planın açıklandığı basın toplantısında konuşan IEA Başkanı Fatih Birol, Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığının “ekonomik ve siyasi bir silah” olarak kullanıldığını söyledi. AB’nin Rusya ile 15 milyar metreküplük doğal gaz kontratının kısa süre içinde sona ereceğini belirten Birol, “Rusya’nın gaz kaynaklarını ekonomik ve siyasi bir silah olarak kullanması Avrupa’nın önümüzdeki kış için Rusya’nın gaz arzı konusunda kayda değer bir belirsizlikle yüzleşmeye hazır olması için hızlı hareket etmesi gerektiğini gösteriyor” dedi.

Fransa Ekolojik Dönüşüm Bakanı Barbara Pompili ise, kısa vadeli çeşitlendirmenin yanı sıra uzun vadeli temiz enerji önlemlerinin önemini vurgulayarak, “Avrupa’daki her ilave rüzgâr türbini veya güneş paneli, enerji bağımsızlığımız için ileriye doğru bir adımdır” açıklamasını yaptı.

Kaynak: TEMİZ ENERJİ

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Rusya ile enerji tedariki alanındaki ticari işletmelerin faaliyetlerini sürdürmesinin bilinçli bir karar olduğunu belirterek, Rusya'dan enerji ithalatını savundu. Scholz, yaptığı yazılı açıklamada, hükümet olarak Rus enerjisine alternatifler geliştirmek için aylardır Avrupa Birliği ve diğer ortaklarla birlikte çalıştıklarına işaret ederek, "Ama bu bir gecede olmaz. Bu nedenle, Rusya ile enerji tedariki alanındaki ticari işletmelerin faaliyetlerini sürdürmeleri bizim açımızdan bilinçli bir karardır" ifadelerini kullandı.

Avrupa'nın Rusya'dan enerji tedarikini kasıtlı olarak yaptırımlardan muaf tuttuğuna işaret eden Alman Şansölye, "Şu anda Avrupa'nın ısıtma, güç kaynağı ve sanayi için enerji arzını güvence altına almanın başka bir yolu yok. Bu nedenle, genel çıkarlarımız ve vatandaşlarımızın günlük yaşamı için (Rusya'dan enerji ithalatı) büyük önem taşıyor" değerlendirmesinde bulundu. Ülkesinin Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline karşı geniş kapsamlı ve hedefli yaptırımlarla tepki vermeye yönelik tüm uluslararası çabaları memnuniyetle karşıladığını kaydeden Scholz, Rus finans kurumlarına, Rus merkez bankasına ve 500'den fazla kişiye yönelik yaptırımların zaten bir anlamı olduğunu vurguladı. Alman Başbakan, aynı kısıtlamaların önemli ihracat ürünlerinde de geçerli olduğuna dikkati çekerek, "Tüm adımlarımız, Rusya'yı sert bir şekilde vuracak ve uzun vadede sürdürülebilir olacak şekilde tasarlandı" ifadesini kullandı.

Kaynak: BLOOMBERG HT

Yayınlanan araştırmalara göre Çin, geçen yıl 33 GW’lik yeni kömür yakıtlı elektrik üretim kapasitesi inşa etmeye başladı. Bu, ekonomik endişeler arttıkça ülkenin fosil yakıtlara geri döndüğünün bir işareti olarak yorumlanıyor. İnşaat halindeki yeni eklenen kapasite, dünyanın geri kalanının toplamından üç kat daha fazlaydı. Araştırmaya göre, 2021’de yeni izinler askıya alınırken, 2022’de yeniden başladı ve yılın ilk altı haftasında toplam 7,3 GW kapasiteli beş proje inşaat için onaylandı. Çin ayrıca geçen yıl 74 milyon ton kömür bazlı çelik üretim kapasitesini onayladı ve bu, dünyanın geri kalanından daha fazla. Çin, 2026’dan itibaren kömür tüketimini azaltmaya başlayacak ve bu tarihten önce 150 GW’lık ek bir kömür yakıtlı enerjiyi devreye sokması muhtemel.

Kaynak: REUTERS

ABD’li geliştirici Green Hydrogen International (GHI), Teksas’ta 60 GW güneş ve rüzgâr enerjisiyle güçlendirilecek ve yılda 2,5 milyar kg üzerinde yeşil hidrojen üretecek bir merkez oluşturmayı planlıyor.

“Hidrojen Şehri” olarak adlandırılan proje, 2 GW üretim ve iki depolama mağarası ile 2026’da faaliyete geçecek ilk set ile farklı aşamalarda inşa edilecek. GHI projeye ilişkin yaptığı açıklamada, bu sayıyı 6TWh’a kadar enerji depolaması sağlayan 50’nin üzerinde mağaraya çıkarabileceğini belirtiyor.

Şirket, yeşil hidrojenin son kullanım seçenekleriyle ilgili müzakerelerin devam ettiğini belirtirken, merkezin boyutunun farklı müşteri türlerine hitap edecek kadar büyük olacağını açıkladı. Yeşil hidrojen son kullanımda, ihracat veya gübreler için yeşil amonyak ve ayrıca havacılık, roketler veya enerji santralleri için yakıt üretmek için kullanılabilecek.

Kaynak: TEMİZ ENERJİ

“İklim Değişikliği 2022: Etkiler, Uyum ve Kırılganlık”

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Çalışma Grubu II’nin Altıncı Değerlendirme Dönemi (AR6), “İklim Değişikliği 2022: Etkiler, Uyum ve Kırılganlık” raporunun Politika Yapıcılar için Özetini (SPM) kabul etti. IPCC’nin son raporu, ilk kez iklim değişikliği tehdidini ve eylemin aciliyetini kesin olarak tanımlıyor.

270 yazar ve 195 hükümet tarafından nihai hale getirilen ve onaylanan II. Çalışma Grubu raporu, IPCC’nin AR5’i 2014’te yayımlamasından bu yana iklim değişikliğinin etkilerine ve buna uyum sağlama stratejilerine ilişkin en büyük değerlendirme. Rapor, 'iklim değişikliğinin insan refahı ve gezegenin sağlığı için bir tehdit oluşturduğunu” ve “uyum ve azaltım konularında ileriye yönelik müşterek küresel eylemlerde daha fazla herhangi bir gecikmenin, herkes için yaşanabilir ve sürdürülebilir bir geleceği güvence altına almak için dar ve hızla kapanan bir fırsat penceresinin kaçırılmasıyla sonuçlanacağının” artık kesin olduğunu söylüyor. Çalışma, “Küresel ısınma artışını 1,5 dereceye yaklaştıran kısa vadeli eylemlerin, insan yaşamında ve ekosistemlerde iklim değişikliği kaynaklı öngörülen kayıp ve zararları, daha yüksek ısınma seviyelerine kıyasla önemli ölçüde azaltacağını, ancak hepsini ortadan kaldıramayacağını” vurguluyor. Mevcut emisyon politikaları ve taahhütleri, dünyayı yaklaşık 2,3-2,7°C ısınma rotasına sokuyor.

Raporun tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.