ELDER E-Bülten

Yurt genelinde hava sıcaklıklarının yükselmesine paralel olarak artan klima kullanımı ve tarımsal sulamalar, elektrik tüketiminde zirve değerlerin görülmesine yol açtı. AA muhabirinin Türkiye Elektrik İletim AŞ verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye'de 14 Temmuz Cuma günü 1 milyon 77 bin 63 MWh ile günlük bazda yılın en yüksek elektrik tüketimi seviyesi kaydedildi. Böylece, elektrik tüketiminde 13 Temmuz'daki 1 milyon 58 bin 962 MWh’lik rekor aşılmış oldu. Saatlik bazda 14 Temmuz’da en düşük elektrik tüketimi 34 bin 625 MWh ile 07.00'de görüldü. En yüksek elektrik tüketimi ise 51 bin 588 MWh ile saat 16.00'da gerçekleşti.

Bu arada tüketimde rekorun kırıldığı 14 Temmuz’da Türkiye genelinde günlük bazda 1 milyon 67 bin 367 MWh elektrik üretildi. Söz konusu üretimin yüzde 23,7'si doğal gaz, yüzde 22,4'ü ithal kömür ve yüzde 16,3'ü barajlı hidroelektrik santrallerinden, kalan bölümü diğer kaynaklardan karşılandı. Bu sırada 6 bin 413 MWh elektrik ihracatı, 16 bin 112 MWh de elektrik ithalatı yapıldı.

Kaynak: AA

EPDK, YEKDEM Maliyeti Öngörülerini Yükseltti

Temmuz ayı ve sonrası için tedarik edilen birim enerji miktarı başına öngörülen Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) maliyeti güncellendi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) konuya ilişkin kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmeliğin ilgili maddeleri kapsamında, bu yılın temmuz ayı ve sonrası için tedarik edilen birim enerji miktarı başına öngörülen YEKDEM maliyeti revize edildi.

Temmuz ayı için öngörülen söz konusu maliyet MWh başına 186 lira 33 kuruş, ağustos için 143 lira 58 kuruş, eylül için 196 lira 97 kuruş, ekim için 220 lira 22 kuruş, kasım için 205 lira 80 kuruş, aralık için de 159 lira 91 kuruş olarak belirlendi.

EPDK'nin Enerji Sektöründe Kullanılan Endüstriyel Kontrol Sistemleri için Güvenlik Analiz ve Test Usul ve Esasları da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, enerji sisteminde kullanılan endüstriyel kontrol sistemlerinde yetkisiz erişim elde edilmesine veya hassas bilgilere ulaşılmasına ve sistem sürekliliğinin aksamasına neden olabilecek güvenlik açıkları tespit edilip giderilecek.

Kaynak: BLOOMBERGHT

Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Komisyonu arasında 2020 yılında, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument for Pre-accession Assistance – IPA II) kapsamında imzalanan “2019 Yılı Türkiye İçin Yıllık Eylem Programı” anlaşmasında güncelleme yapıldı.

Resmi Gazete’nin 15 Temmuz 2023 tarihli sayısında yayımlanan anlaşmaya göre programın “Rekabetçilik ve Yenilikçilik” sektörü altındaki Eylem 9’un başlığı “Türkiye’deki tedarik zincirlerine AB Desteği: Avrupa Değer Zincirleri ile Daha Derin Entegrasyon Yoluyla Sürdürülebilirliği Ele Alma” olarak değiştirildi.

19 Haziran 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan anlaşmada bu madde “IPA Türkiye Gelecek Fonu için AB Desteği” başlığını taşıyor ve yenilikçi fikirler ile öz sermaye yatırımcıları arasındaki mali açığın kapatılarak teknoloji transferini teşvik etmek amaçlanıyordu.

Yapılan değişikliğe göre elde edilecek kaynak ile “Referans Alıcılar” olarak tanımlanan büyük sanayi kuruluşlarının net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmalarının desteklenmesi amaçlanıyor.

Bu kapsamda bu kuruluşlara mal ve hizmet sağlayan orta ölçekli şirketler ile KOBİ’lerin finansal olarak desteklenerek çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) ilke ve standartları ile AB Yeşil Mutabakatını benimsemelerinin kolaylaştırılması ve rekabet güçlerinin artırılması hedefleniyor. Programa göre EBRD tarafından antlaşma kapsamında Türkiye’nin net sıfır emisyon hedefleri ile Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatına uyumu kapsamında 17 milyon Euro kaynak kullandırılacak. Bununla birlikte bu kaynağa ilave olarak 170 milyon Euro eş finansmanın harekete geçirilerek, 300’den fazla işletmeye toplamda 187 milyon Euro’luk finansal fayda sağlanması bekleniyor.

Kaynak: YEŞİLEKONOMİ

Türkiye’de Mayıs ayında ücretli çalışan sayısının bir önceki aya göre en çok arttığı sektör yaklaşık yüzde 9 ile elektrik, gaz ve buhar sektörü oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısının 2023 yılı Mayıs ayında aylık bazda yüzde 0,7, yıllık bazda ise yüzde 4 artışla 14 milyon 881 bin 757 kişiye ulaştığını duyurdu.

Mayıs ayında sanayi alt sektörlerinden elektrik, gaz ve buhar sektöründe ücretli çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 9,1 artarak 136 bin 644 oldu. Madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe ücretli çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 0,3 azalarak 143 bin 618 oldu. Yayımlanan verilere göre Mayıs ayında bir önceki yıla göre en çok çalışan artışı yüzde 13 ile inşaat sektöründe görülürken, bir önceki aya göre en çok artış yüzde 1,5 ile inşaat sektörü ile konaklama ve yiyecek sektöründe görüldü.

Kaynak: ENERJİGÜNLÜĞÜ

Afyonkarahisar, Bilecik, Eskişehir, Kütahya ve Uşak’ta elektrik dağıtım hizmeti veren Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ (OEDAŞ), hizmet bölgesindeki biyoçeşitliliği korumak için yaptığı çalışmalara aralıksız devam ediyor. Göçmen kuşların göç rotasında hizmet veren şirket, kuşları elektrik akımından korumak için nakil hatlarına izolatör yerleştirmeye başlamış, bu yılın sonuna kadar 10 kilometrelik hattın izolasyonunu tamamlamayı hedeflediğini açıklamıştı. İzolasyon çalışmaları devam ederken OEDAŞ şimdi de enerji nakil hatlarının enerji geçen bölümlerini flexiglass adı verilen malzemeyle kaplayarak, kuşların enerjisiz bölümlere yuva yapmasını sağlamaya başladı.

Göçmen kuşlar için yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi veren OEDAŞ Direktörü Muzaffer Yalçın, “OEDAŞ olarak bir yandan güvenli ve sürdürülebilir enerji arzı sağlamak için yatırımlarımıza devam ederken çalışmalarımızı gezegenimize karşı sorumlu bir şirket olma misyonumuzla yürütüyoruz. Hizmet verdiğimiz Osmangazi bölgesi, biyoçeşitliliğin ve özellikle göçmen kuşların yoğun olduğu bir bölge. 2020 yılında yayımladığımız ‘Osmangazi Dağıtım Hatları Kuş İzleme Raporu’ ile de bu çeşitliliği kamuoyuyla paylaşmıştık. Göçmen kuşlar enerji nakil hatlarına yani elektrik direklerine konduğunda çeşitli nedenler ile zarar görebiliyor. Bunu önlemek için geçtiğimiz sene itibarıyla hatlarımıza izolatör yerleştirmeye başladık ve devam ediyoruz. Diğer yandan özellikle yağmurlu havalarda kabloların birleşim noktalarına yuva yapan kuşlar akıma kapılabiliyor. İşte flexiglass çalışmamızla da bunun önüne geçmeyi hedefledik” dedi.

Yalçın, çalışmanın detaylarını şu sözlerle anlattı: “Proje kapsamında nakil hatlarının enerjili bölümlerini flexiglass adı verilen şeffaf sert plastik malzemeyle kaplamaya başladık. Böylece kuşlar elektrik akımı olmayan kısımda yuva yapıyor ve yağmur yağsa bile bundan etkilenmiyor. Uygulamayı ilk olarak Afyonkarahisar’da yaptık ve kuşların akıma kapılma oranlarının yüzde 95 azaldığını tespit ettik. Bunun üzerine hizmet verdiğimiz beş ilde de aynı çalışmaya başladık. Akıma kapılma sonucu yaşanan kuş ölümlerini tamamen bitinceye kadar bu çalışmalarımıza devam edeceğiz. Hiç kuşkusuz burada ilk hedef kuşları korumak. Ancak bunun yanında yaptığımız çalışmalar ile kuş kaynaklı arızalar azaldığından tüketicilerimize daha sürdürülebilir bir enerji arzı da sağlıyoruz.”

Çoruh Elektrik Dağıtım AŞ (Çoruh EDAŞ), Giresun’daki yatırımlarına kesintisiz olarak devam ederken şehrin en işlek lokasyonlarında önemli bir çalışmaya imza attı. Merkez Hacısiyam ve Çıtlakkale Mahallerine kesintisiz enerji arzı sağlamak için trafo ve iletkenlerde kapasite artışına giden Çoruh EDAŞ, ihtiyaç olan bölgelere ilave şebekeler tesis etti, havai elektrik tellerini de yeraltına alarak şehrin daha modern bir görünüme kavuşmasını sağladı.

Hacısiyam Mahallesi’nde toplam 11 trafo bölgesinde yaklaşık 25 kilometre yeraltı kablo tesisi ve güçlendirme çalışmaları yapılarak bölgeye 3 adet ilave trafo tesis edildi. Bölgede artan yapılaşmaların enerji ihtiyaçları karşılanmasına yönelik gerçekleştirilen projeler kapsamında toplam 17 Milyon TL tutarında yatırım harcaması yapılırken 2023 yılının ilk yarısında 171,5 Milyon TL’lik enerjilendirme çalışması tamamlanmış oldu.

Çoruh EDAŞ Giresun İl Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, “Giresun genelinde kesintisiz enerji odaklı çalışmalarımıza devam ediyoruz. Hacısiyam ve Çıtlakkale Mahallerinde gerçekleştirdiğimiz çalışmalar ile bölgede artan yapılaşmanın getirdiği enerji ihtiyacına yönelik yatırımlarımıza önümüzdeki dönemde de devam edeceğiz. Şehrin en önemli caddelerinden birisi olan Teyyaredüzü Mahallesi, Boztekke Caddesi’ndeki alçak ve yüksek gerilim elektrik hatlarının yer altına alınması çalışmalarına haziran ayı itibarıyla başladık. Söz konusu proje kapsamında yaklaşık 4 bin 500 metre yüksek gerilim yeraltı kablosu ile yaklaşık 3 bin 500 metre alçak gerilim yeraltı kablosu tesis edilerek havai hatlar yer altına alınacak ve bölgenin enerji altyapı kalitesinin artırılması sağlanacak. Projeyi önümüzdeki günlerde tamamlamayı hedefliyoruz” denildi.

Avrupalı küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) dörtte üçü destek verilmesi halinde temiz enerji dönüşümünden faydalanmak ve kendi enerjilerini üretmelerine yardımcı olacak yenilenebilir enerji programlarına yatırım yapılmasını istiyor.

Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels) tarafından yayımlanan ankete göre, Avrupalı KOBİ'lerin yarısından fazlası işlerini tehdit eden enerji faturalarının nedeninin ülkelerinin fosil yakıtlara bağımlılığından kaynaklandığını düşünüyor.

Özel sektördeki istihdamın üçte ikisini oluşturan KOBİ’lerin çoğunluğu işten çıkarma yapmamak için mücadele verdiklerini ancak artan enerji faturalarının kar ve üretkenlerini düşürdüğünü ifade ediyor.

Her dört işletmeden üçü, kendilerine destek verilmesi ve idari engellerin kaldırılması halinde enerji dönüşümünden faydalanmaya hazır olduklarını belirtirken, KOBİ’ler kendi enerjilerini üretmelerine yardımcı olacak yenilenebilir enerji programlarına yatırım yapılmasını istiyor.

Fosil Yakıtların Ötesi Kampanyacısı Duygu Kutluay, ankete ilişkin değerlendirmesinde, istihdam yaratılmasına öncülük eden KOBİ’lerin Avrupa ekonomisinin can damarı olduğunu belirterek, “Bu işletmeler, değişken fosil yakıtlar nedeniyle yüksek enerji maliyetleri altında eziliyor. Bu anketten çıkan mesaj açık: KOBİ'ler yerel, yenilenebilir enerji projelerine önemli yatırımlar yapılmasını, kendi enerjilerini üretmelerine yardımcı olacak destekler verilmesini ve idari engellerin kaldırılmasını istiyor. Böylece dayanıklılıklarını arttırarak işlerini canlandıracak çözümleri uygulamaya başlayabilirler” ifadelerini kullandı.

Avrupa zanaat ve KOBİ’ler birliği SMEUnited Genel Sekreteri Veronique Willems ise, artan enerji maliyetlerinin KOBİ'lerin hayatta kalması ve büyümesi için ciddi bir zorluk yarattığını kaydetti. KOBİ’lerin birçoğunun Avrupa'nın sürdürülebilir bir ekonomiye geçişinde ön saflarda yer aldığını ve kendi yerel, yenilenebilir enerji kaynaklarını geliştirdiğini aktaran Willems, “Ancak çoğu zaman bürokratik engellerle karşılaşıyorlar. KOBİ'lerin enerji faturalarının düşürülmesi için İklim ve Enerji için Kurumsal Sözleşme kapsamında olduğu gibi tarafsız teknik yardım, net çözümler ve destek almaları çok önemli” değerlendirmesini yaptı.

Kaynak: AA

Yüksek sıcaklıklar, Fransa‘nın Rhone Nehri kıyısındaki santrallerde nükleer enerji üretiminin yarıya indirilmesine neden olabilir. Nükleer operatör şirketi EDF Enerji, yüksek sıcaklık tahminleri nedeniyle doğu Fransa’daki iki nükleer santralde üretim kısıtlamalarının beklendiğini söyledi.

Bu yıl, geçen seneki benzer bir uyarıdan daha erken yapılan açıklamada, bu yaz daha az santralin yüksek sıcaklıklardan etkileneceği de kaydedildi. Operatör, sıcak havanın 13 Temmuz’dan itibaren 3,6 gigawatt (GW) kapasiteli Bugey santrali ve 16 Temmuz’dan itibaren 2,6 GW kapasiteli Saint Alban santralinden gelen mevcut güç arzını yarıya indireceğini açıkladı.

Ayrıca şebeke gereksinimlerinin karşılanması için Bugey’de en az 1,8 GW ve Saint Alban’da 1,3 GW elektrik üretimi yapılacağı ve bu miktarın şebeke ihtiyaçlarına göre değişebileceği belirtildi.

Kaynak: YEŞİLGAZETE

ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından yapılan açıklamada, Başkan Joe Biden’ın “Amerika'da Yatırım” gündemi kapsamında, 27 milyar dolarlık Sera Gazı Azaltma Fonu çerçevesinde iki yeni hibe programının başlatıldığı bildirildi.

Rekabetçi hibe fırsatlarının, özel sermayeyi temiz teknoloji projelerine yönlendirerek, özellikle düşük gelirli ve dezavantajlı topluluklardaki Amerikan aileleri için iyi ücretli işler ve daha düşük enerji maliyetleri oluşturacağına dikkat çekilen açıklamada, bu imkanın iklim krizi ile mücadele ve sağlık için zararlı kirliliği azaltacağı kaydedildi.

Açıklamada, 14 milyar dolarlık “Ulusal Temiz Yatırım Fonu”nun 2 ila 3 ulusal temiz finansman kurumunu desteklemek için hibe vereceği ve onların ülke çapındaki temiz teknoloji projeleri için erişilebilir, uygun fiyatlı finansman sağlamak üzere özel sektörle ortaklık kurmalarını sağlayacağı aktarıldı.

Gelen fonların tamamının düşük gelirli ile dezavantajlı topluluklara tahsis edileceği, 6 milyar dolarlık Temiz Topluluklar Yatırım Hızlandırıcısı’nın da 2 ila 7 kar amacı gütmeyen kuruluşu destekleyeceği belirtilen açıklamada, bu kuruluşların, kamu, yarı-kamu, ve kar amacı gütmeyen kuruluşlara temiz teknoloji projelerini hayata geçirmek için ihtiyaç duydukları finansman ve teknik yardım sağlayacağı ifade edildi.

Daha önce duyurulan 7 milyar dolarlık “Herkes için Güneş” fonuyla birlikte üç programın, Başkan Biden’ın sera gazı emisyonlarını 2030’da 2005 seviyelerinin yüzde 50 altına düşürme ve en geç 2050'ye kadar net sıfır emisyona ulaşma hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacağı vurgulandı.

Kaynak: BLOOMBERGHT

Strategic Perspectives tarafından hazırlanan yeni bir rapor, AB’nin başarılı bir modernizasyon ve yeniden sanayileşmeyi başarmak ve aynı zamanda 2040 iklim hedeflerine ulaşmasını sağlamak için yapması gereken stratejik seçimleri inceliyor.  Rapora göre, Avrupa’nın endüstriyel başarısı ve dayanıklılığı artık stratejik geçiş tercihlerine bağlı. 2040 yılına kadar yüzde 90 net emisyon azaltımının sadece uygulanabilir olmadığına vurgu yapan rapor, aynı zamanda tüm sektörlerde kömür ve gazın iyi yönetilerek aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını organize etmek ve elektrifikasyon ve döngüsellik yoluyla sanayinin modernizasyonunu teşvik etmek için bir fırsat olduğunu belirtiyor. 2040’a kadar yüzde 90 net emisyon azaltımına ulaşmak için kilit kilometre taşları şöyle sıralanıyor:

• 2037’ye kadar sıfır emisyonlu bir enerji sektörü, yenilenebilir enerjilerin sağlam bir şekilde yaygınlaştırılmasına dayalı olarak mümkündür. 2040 yılına kadar elektrik üretiminin yüzde 80’i yenilenebilir enerjiden sağlanacak ve AB'nin enerji güvenliği güçlendirilecektir. İspanya ve Almanya gibi ülkeler, elektrikli sektörlerin karbonsuzlaştırılmasında kilit öneme sahip olan bu hedefe 2030 yılına kadar ulaşmayı amaçlıyor. 
• Elektrifikasyon sektörler arasında kilit bir rol oynuyor: Isıtma ve endüstriyel enerji talebinin yarısından fazlası ve otomobil filosunun yüzde 85’inden fazlası 2040 yılına kadar elektrikli hale getirilebilir. Elektrik talebi, 2019’daki 2.780 TWh’ye kıyasla 2040 yılına kadar yaklaşık 4.019 Terawatt saate (TWh) yükselecektir. 
• Sanayinin modernizasyonu güçlü bir elektrifikasyon ve döngüsellik gerektiriyor: Endüstriyel rekabet gücü, 2040 yılına kadar gazın önemli ölçüde azaltılması ve geri dönüştürülmüş malzemelerin daha fazla kullanılması (çelik, cam ve kağıt için yüzde 60’ın üzerinde) yoluyla güçlendirilebilir. Şirketler, birincil malzemelerin ithalatına daha az bağımlı olarak fayda sağlar. - Stratejik net-sıfır teknolojilerin üretimi, net-sıfır geçiş için gereken hızda yayılma oranlarını desteklemek için çok önemli olacaktır. Çin'e olan bağımlılığın azaltılması, AB'nin tedarik şoklarına karşı direncini güçlendirebilir. Şirketler rüzgar, ısı pompası ve li-ion pil üretiminin yanı sıra elektrolizörlerin geliştirilmesinde pazar liderliklerini güçlendirebilirler. 

Kaynak: ENERJİGÜNLÜĞÜ

Enerji Geçişinin Jeopolitiği: Kritik Malzemeler

Enerji geçişi, kritik malzemelerin tedarikinde büyük bir artış gerektiriyor, ancak tedarik zincirleri bir dizi jeopolitik riske karşı savunmasız olmaya devam ediyor. Bu enerji geçiş mineralleri için rezerv kıtlığı olmamasına rağmen, madencilik ve rafine etme için küresel kapasiteler sınırlı kalıyor. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından hazırlanan yeni rapor, arz kesintilerinin kısa ve orta vadede enerji geçiş hızını etkileyebileceği konusunda uyarıyor.

Enerji Geçişinin Jeopolitiği: Kritik Malzemeler Raporu’nda önümüzdeki yıllarda malzeme talebinin artmasıyla bağlantılı jeopolitik riskleri ve fırsatları inceliyor ve tedarik zincirlerini çeşitlendirmek için bütüncül bir yaklaşım çağrısında bulunuyor.

Rapor, iyi planlanır ve yürütülürse, yenilenebilir enerjiye dayalı bir enerji geçişinin madencilik endüstrilerinin mirasını yeniden yazabileceği sonucuna varıyor.

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.